Men kisa ki kòl matris e ki wòl li avan tou?
matris lan se pati santral aparéy jenital fanm lan
Kidonk kòl matris lan se pati enferyè an de matris lan ki relye matris lan ak vajen an.
Wòl li se : pèmèt sekresyon nan vajen ki rele glè sèvikal se li ki pèmèt vajen am byen librifye e proteje matris lan kont enfeksyon.
Kòl matris lan se li tou ki ouvri nan moman akouchman an pou bebe an kab pase.

Gen plizyè pati nan kòl lan : gen andokòl ki se pati siperyè an
Gen egzokòl : ki se pati enferyè an.

Kansè kòl matris la devlope nan kòl matris la nan pati ki pi ba an). Kòz prensipal kansè nan matris se papillomavirus imen (HPV).

Kijan li kab pwopaje ?
Kansè nan kòl matris devlope nan selil sifas kòl matris la epi li ka antre nan dedan an. Kansè nan matris ka gaye nan plizyè fason: Li ka gaye dirèkteman nan tisi ki antoure vajen an e andedan l vajen an tou
Lè li antre nan rezo ki rich nan ti veso lenfatik nan tisi yo nan kòl matris la, Lè sa li ka gaye nan lòt pati nan kò a.

Kisa ki koze sa?
-Chanjman prekansè nan kòl matris lan ak yon viris ki rele papillomavirus imen ki transmèt nan kontak seksyèl.

Faktè risk pou kansè kòl matris yo se
Fè sèks pou premye fwa nan yon laj jèn
Si moun lan gen plis pase yon patnè seksyèl, oswa gen patnè seksyèl ki gen faktè risk pou enfeksyon seksyèlman transmisib)
Itilizasyon konprime ki bon pou kontwòle fè piti (kontraseptif oral)
Fimen
Si moun nan gen kansè nan vulv, vajen, oswa anus
Sistèm defans moun lan febli (ki soti nan yon maladi tankou kansè oswa SIDA oswa nan tretman tankou chimyoterapi oswa kortikoterapi)

HPV ka transmèt atravè nenpòt kalite aktivite seksyèl, tankou kontak oral, jenital oswa nan dèyè. Enfeksyon HPV trè komen, epi apeprè 80% moun ki aktif seksyèlman ekspoze a enfeksyon HPV omwen yon fwa pandan lavi yo.

Ki sentom moun sa ka genyen ?
Nan premye etap yo, kansè nan matris anjeneral san sentòm. Premye sentòm kansè nan matris la se senyen anòmal nan vajen an, ki fèt pi souvan apre sèks.
Konsa tou li kab bay ti San anòmal oubyen anpil San tou an deyò de règ li
Nan etap avanse an moun lan kab bay dlo nan vajen an ki gen move sant , doulè nan zòn anba ti vant.
Li ka lakòz doulè nan do ak anfle nan manm lanba yo , li ka gen obstak nan kote pou pipi an , si yo pa trete, ka mennen ak pwoblèm nan ren an .

Ki prevansyon pou pran kont maladi sa ?
Li enpòtan pou ale fè depistaj kansè kòl matris

• li rekòmande lakay tout fi ki nan laj 21-65 lane pou yo ale depiste kay doktè chak 3 lane
• vaksinasyon li enpòtan
• Mete aksan sou pratik seksyèl nou yo pou nou pwoteje tèt nou , kapòt paka anpeche w prann si wap pratike lot pratik seksyèl tankou oral , anal etc …
• Genyen yon sèl patnè seksyèl.